Wat lezen wij vandaag?

"De Eerste Wereldoorlog"van John Keegan.

Om de moderne tijd te begrijpen moet je terug gaan naar het begin. Dat is de Eerste Wereldoorlog, ook wel bekend als de Grote Oorlog.
Omdat Nederland neutraal was, is er lange tijd weinig belangstelling geweest voor deze periode die ooit door een Duits historicus "die Mutterkatastrophe" is genoemd. Voor ons Nederlanders begon het allemaal pas in 1940.

Het boek van Keegan is een standaard werk over de Eerste wereldoorlog en geeft vooral een overzicht van het militaire verloop.


Voor een beter inzicht in het cultureel- maatschappelijk asspect van deze periode is het boek "Lenteriten: de Eerste Wereldoorlog en het begin van de moderne tijd" van Modris Ekstein een aanrader. Hierin betoogt de schrijfster dat de Eerste Wereldoorlog het psychologisch keerpunt was voor avantgarde en modernisme. De drang tot schepping en de drang tot verwoesting hadden met elkaar van plaats gewisseld.

In de literatuur, buiten Nederland, heeft de Grote Oorlog een prominente plaats ingenomen. In Frankrijk, Duitsland en Groot Brittanië zijn verschillende romans geschreven die daarin plaatsvinden. Daarnaast heeft in de Engelstalige poezië een heel eigen stroming teweeg gebracht: the Warpoets.

Het beroemste boek dat in Duitsland is verschenen is "Van het westelijk front geen nieuws" door Erich Maria Remarque. Geschreven in 1929 verhaalt het de belevenissen van een jonge Duitse frontsoldaat en laat het zien wat een oorlog met mensen doet. Of, zoals Rmarque het in de opdracht verwoorde: "Dieses Buch soll weder ein Anklage noch ein Bekenntnis sein. Es soll nur den Versuch machen, über eine Generation zu berichten, die vom Kriege zerstört wurde-auch wenn sie seine Granaten entkam."

De Warpoets komen ook terug in het het in 1991 verschenen roman "Regeneration"van de Britse schrijfster Pat Barker. Hierin wordt een daadwerkelijke gebeurtenis in 1917 verwerkt in een verhaal over de psychische en morele schade die de oorlog veroorzaakt. Een groot deel speelt zich af in Craiglockhart War Hospital in Edingbrugh, waar de engelse officier en dichter Siegfried Sassoon is opgenomen om daar psychiatrisch behandel te worden. Diverse fictieve en historiche figuren, zoals collega dichter Wilfried Owen, spelen een rol in het boek. In 1997 is het boek verfilmd.